Jakie sygnały wskazują, że nastolatek używa narkotyków?

Przeczytaj w 3 minuty

Każda nietypowa zmiana w funkcjonowaniu dziecka może być sygnałem, że dzieje się z nim coś niedobrego. Czasem drobne zmiany w zachowaniu czy w wyglądzie nastolatka wskazują, że zaczyna próbować narkotyków. Nie jest łatwo to od razu wychwycić, zwłaszcza jeżeli nastolatek zaczyna sięgać po narkotyki okazjonalnie.

Trzeba zacząć od tego, że dziecko, które ma kontakt z narkotykami, będzie się starało ukryć ten fakt przed rodzicami, stąd może na różne sposoby odsuwać się i izolować: unika spotkań z dorosłymi, wyraża niechęć do wspólnego spędzania czasu, unika kontaktu wzrokowego. Niektóre narkotyki np. ecstasy czy amfetamina powodują poszerzenie źrenic, inne, jak opiaty, ich zwężenie. Marihuanę z kolei można rozpoznać po zaczerwienionych, przekrwionych oczach. Podczas powrotu do domu ze spotkania czy imprezy nastolatek może chcieć szybko przemknąć do swojego pokoju, żeby nie dopuścić do spotkania z rodzicem twarzą w twarz, po czym w nocy wstaje i przygotowuje sobie jedzenie. Warto więc zwrócić uwagę na nadmierny, nietypowy dla danego nastolatka apetyt. Może to być symptom palenia marihuany. Słodkawy zapach wyczuwalny w oddechu, na włosach czy ubraniach również może wskazywać, że młody człowiek zapalił marihuanę. Pojawianie się w pokoju nastolatka zapachu kadzidełek może służyć do maskowania zapachu narkotyku.

Należy też obserwować, w jaki sposób młodzież wypowiada się o narkotykach. Czy wyśmiewa zakaz palenia marihuany? Czy powątpiewa w możliwość uzależniania się od marihuany? Czy uważa za przesadzone ostrzeganie przed nowymi narkotykami, czyli tzw. dopalaczami? Jeżeli dziecko podważa przekonania rodziców o szkodliwości narkotyków, kwestionuje ich zdanie lub szuka argumentów popierających liberalne traktowanie substancji – powinna im włączyć się lampka alarmowa. Prawdopodobne jest, że dziecko zaczęło już pierwsze eksperymenty ze środkami psychoaktywnymi i teraz próbuje albo zmniejszyć swoje poczucie winy i lęk, albo wybadać, jak dalece rodzic byłby skłonny tolerować takie zachowania. Jest do dobra okazja do tego, aby dać nastolatkowi jasny sygnał, że nie akceptujemy narkotyków oraz innych substancji psychoaktywnych i wyznaczyć mu czytelne granice.

Niepokojąca jest nagła zmiana przyzwyczajeń nastolatka czy rezygnacja z wcześniejszych zainteresowań. Rodzice powinni zwrócić uwagę na zmianę stylu ubierania się, a szczególnie koszulki promujące wprost lub symbolicznie narkotyki (np. z napisem „szanuj zieleń”) lub naklejki, wszywki, długopisy czy inne gadżety promujące narkotyki. Oczywiście to nie oznacza, że dziecko, które nosi plecak z napisem kojarzącym się z narkotykami, będzie brało te narkotyki. Istnieje jednak takie ryzyko, ponieważ takie ubrania czy gadżety świadczą o pozytywnym stosunku nastolatka wobec narkotyków.

Niepokojące jest także to, że dziecko, które do tej pory było otwarte wobec rodziców, teraz unika przedstawiania nowych znajomych, nie chce opowiadać, jak spędziło dzień i często nie odbiera telefonu od rodziców. Zaczyna też przyjaźnić się z nowymi kolegami i koleżankami, najczęściej starszymi i mocno zaznacza swoją potrzebę prywatności.

Do sygnałów, które mogą świadczyć o tym, że nastolatek coraz bardziej angażuje się w branie narkotyków, należą: rosnąca drażliwość, agresja i wulgarność, okłamywanie, wagary, znikanie z domu pieniędzy, zostawanie na noc u znajomych, a także trudności z koncentracją uwagi, spadek motywacji do angażowania się w swoje obowiązki, naukę, zainteresowania, które skutkują m.in. pogorszeniem wyników w nauce. Mogą również pojawić się wahania nastroju, zaburzenia snu, zmiana apetytu oraz zachowania nieadekwatne do sytuacji (wybuchanie śmiechem w poważnej sytuacji, niestosowne żarty, zmniejszanie dystansu wobec obcej osoby). Nastolatki angażujące się w branie narkotyków mogą zaniedbywać swoją higienę i wygląd zewnętrzny.

Do istotnych sygnałów należy także pojawienie się w domu „dziwnych” przedmiotów takich jak: buteleczki, folie aluminiowe ze śladami przypalonej substancji, gaza, opalone łyżeczki, bibułki, fajki wodne, luźne tabletki lub opakowania po lekarstwach, przycięte rurki do napojów, torebki strunowe, fifki, fajki, arkusze bibuły zadrukowane obrazkami postaci z bajek. Te wszystkie przedmioty służą do stosowania narkotyków lub ich przechowywania.